
Rahim kanseri
Endometrium kanseri, rahim kanseri veya uterus kanseri olarak da bilinir. Kanser, rahmin iç zarını kaplayan endometriumda gelişir. Bu doku, her ay adet döngüsü sırasında oluşur ve hamilelik gerçekleşmedikçe adet kanamasıyla birlikte dökülür.
Endometrium kanseri, en sık görülen jinekolojik kanser türlerinden biridir. Almanya’da her yıl ortalama 10.500 yeni vaka görülmektedir. Çoğu durumda, menopoz döneminde veya menopoz sonrası kadınlar bu hastalıktan etkilenmektedir. Ortalama hastalık yaşı 69’dur.
Son yıllarda, rahim kanserinin anlaşılması, teşhisi ve tedavisi büyük ölçüde değişmiştir, çünkü yeni araştırma bulguları giderek tedavi yöntemlerine dahil edilmekte ve iyileşme şansını artırmaktadır.
Rahim kanserinin kesin nedeni her zaman net olarak belirlenemez. Endometriumda kanser hücrelerinin gelişmesine çeşitli faktörlerin katkıda bulunabileceği düşünülmektedir.
Hormonal dengesizlikler: Yüksek östrojen seviyesi, endometrium kanseri riskini artırabilir. Bu dengesizlik, geç menopoz, erken ilk adet kanaması, düzensiz adet döngüleri veya progesteron içermeyen hormon replasman tedavilerinin kullanımı gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Yaş: Endometrium kanseri genellikle menopoz sonrası kadınlarda görülür. Risk, yaşın ilerlemesiyle birlikte artar.
Aile öyküsü: Endometrium kanseri veya Lynch sendromu gibi belirli kalıtsal genetik sendromların aile öyküsü olan kadınlar, bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.
Tamoksifen: Meme kanserinin tedavisi veya önlenmesi için tamoksifen alan kadınlar, endometrium kanseri riskinde hafif bir artışa sahiptir.
Diyabet: Tip 2 diyabetli kadınlar, muhtemelen insülinle ilişkili büyüme faktörleri nedeniyle endometrium kanseri riskinde artışa sahiptir.
Polikistik over sendromu (PCOS): PCOS’tan muzdarip kadınlarda, endometrium kanseri riskini artırabilecek hormonal dengesizlikler daha sık görülür.
Hamilelik olmaması: Hiç hamile kalmamış kadınlar, endometrium kanseri riski daha yüksek olabilir.
Radyoterapi: Daha önce rahim ağzı kanseri tedavisi gibi nedenlerle pelvik bölgede radyoterapi görmüş kadınlar, endometrium kanseri riskinin daha yüksek olabilir.
Hastalık derecesinde obezite (BMI 30’un üzerinde): Obezite, yağ dokusunda östrojen üretiminin artmasına neden olur, bu da hormon dengesizliğine yol açar ve endometrium kanseri riskini artırır.
Bu risk faktörlerinin varlığı, bir kadının mutlaka endometrium kanserine yakalanacağı anlamına gelmez. Bu risk faktörlerinden birine veya birkaçına sahip olan birçok kadın bu hastalığa hiç yakalanmaz. Yine de, erken teşhis ve tedavi için düzenli olarak önleyici muayeneye gitmeniz tavsiye edilir.
Endometrium kanseri çeşitli semptomlara neden olabilir. Ancak, özellikle hastalığın erken evrelerinde belirgin semptomlar görülmez veya çok az görülür.
Semptomlar ortaya çıkarsa, bunlar şunlar olabilir:
- Menopoz sonrası kanama (adet kanaması en az 12 ay boyunca kesilmişse)
- Normal adet döngüsü dışında vajinal kanama.
- Pelvik ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Açıklanamayan kilo kaybı
Bu veya benzer semptomları kendinizde fark ederseniz, kadın doğum uzmanınıza başvurun. Özellikle menopoz SONRASI kanamanız varsa, bunu hızlı bir şekilde netleştirin. Erken teşhis edildiğinde, rahim kanseri genellikle iyi tedavi edilebilir ve iyileşme şansı daha yüksektir.
Endometrium kanseri, genellikle birbiriyle kombine edilen çeşitli yöntemlerle teşhis edilir:
- Tıbbi geçmişin sorgulanması ve fizik muayene
- Endometriyumun kalınlığını ölçmek için vajinal ultrason
- Doku örneğinin incelenmesi. Bunun için biyopsi iğnesi, küçük bir kaşık veya emme cihazı ile endometriyumdan küçük bir parça alınır ve mikroskop altında kansere bağlı değişiklikler açısından analiz edilir.
- Histeroskopi adı verilen bir işlemde, endometriumu incelemek ve gerekirse doku örnekleri almak için ince, ışıklı bir tüp (histeroskop) rahme sokulur.
- Bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans tomografi (MRT) veya pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi görüntüleme yöntemleri tanıyı tamamlar. Bu sayede kanserin evresi ve yayılımı belirlenir.
Rahim kanserinin tedavisi, kanserin evresi, tümörün agresifliği, hastanın sağlık durumu ve kişisel tercihleri gibi çeşitli faktörlere bağlıdır.
Endometrium kanserinde standart tedavi, rahim tamamen alınması, yani histerektomidir. Bazen yumurtalıklar ve fallop tüpleri de alınması gerekebilir. Bazı durumlarda, kanserin çok erken evrelerinde, rahmin sadece bir kısmının alınması da düşünülebilir.
Kanser hücrelerini yok eden veya büyümelerini yavaşlatan radyasyon tedavisi, ameliyattan önce (neoadjuvan), ameliyattan sonra (adjuvan) veya tek başına tedavi olarak kullanılabilir.
Hastalık ileri evrede ise, genellikle kemoterapi uygulanır.
Aynı şekilde, ileri evre endometrium kanserinde sıklıkla hormon tedavisi uygulanır. Bu tedavi, östrojen seviyesini düşürmek ve böylece kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatmak veya kontrol etmek için hormonlar veya ilaçlar kullanır.
Hedefli tedaviler, kanser hücrelerinde bulunan belirli moleküller veya proteinleri hedef alan ilaçlardır. Bazı durumlarda, ilerlemiş veya nükseden endometrium kanserinde kullanılabilirler.
Tedavi seçimi her zaman bireysel duruma bağlıdır ve genellikle jinekologlar, onkologlar ve radyoterapistler dahil olmak üzere disiplinler arası bir ekip tarafından belirlenir. Tedavinin amacı, tümörü ortadan kaldırmak, kanserin ilerlemesini durdurmak veya yavaşlatmak ve nüks riskini en aza indirmektir.
Bireysel durumunuz için en iyi kararı verebilmek için doktorunuzla çeşitli seçenekler hakkında konuşun.
Araştırma, genel olarak onkolojik hastalıklar ve özel olarak jinekolojik hastalıklar için çeşitli tedavi seçeneklerinin geliştirilmesine yönelik çalışmalarını sürdürmektedir.
- Genetik ve moleküler temeller: Diğer kanser türlerinde olduğu gibi, araştırmacılar endometriyum kanserinin genetik ve moleküler temellerini daha iyi anlamak ve böylece yeni tedavi yaklaşımları geliştirmek için yoğun bir şekilde çalışmaktadır.
- Biyobelirteçler ve kişiselleştirilmiş tedaviler: Araştırmalar, endometrium kanseri riskini öngörebilen ve tedavi sonuçlarını iyileştirebilen biyobelirteçleri tanımlamaya odaklanmaktadır. Kişiselleştirilmiş bir tedavi, tümörün ve hastanın bireysel özelliklerine özel olarak uyarlanmış tedavi yaklaşımları geliştirilmesini mümkün kılabilir.
- İmmünoterapi: İmmünoterapiye büyük umutlar bağlanmaktadır. İmmünoterapi, vücudun bağışıklık sistemini kullanarak kanser hücrelerini yok eder ve diğer kanser türlerinde zaten başarıyla kullanılmaktadır. Araştırmalar, immünoterapilerin endometrium kanseri için etkinliğini ve bunların standart tedaviye nasıl entegre edilebileceğini incelemektedir.
- Erken teşhis ve önleme: Endometrium kanserini daha erken aşamada tespit etmek veya önlemek için daha iyi tarama yöntemleri ve önleme stratejileri geliştirmek çok önemlidir.
Bilmeniz gerekenler
Genlerin rolü: Rahim kanseri vakalarının çoğu sporadik olarak ortaya çıkar. Endometrium kanserlerinin yalnızca yüzde beş ila on ikisi genetik mutasyonlara bağlıdır. Cowden sendromu veya Lynch sendromu olan kişiler, endometrium ve yumurtalık kanseri dahil olmak üzere birçok kanser türüne yakalanma riski daha yüksektir. Endometrium karsinomu teşhisi konduysa, mutlaka doktorunuza Lynch sendromu testi yapılıp yapılmadığını sorun. Seröz endometrium karsinomu olan çok küçük bir hasta grubunda, hastalığın nedeni kalıtsal bir BRCA1 mutasyonu olabilir, ancak BRCA1 mutasyonları için genetik testlere ilişkin net bir kılavuz bulunmamaktadır.
Koruyucu etki: Doğum kontrol hapı kullanımı, hamilelik(ler) ve fiziksel aktiviteler endometrium kanseri riskini azaltır.